Comenius – vereniging voor neerlandistiek in Centraal-Europa is een vereniging onder Nederlands handelsrecht (met het KvK-nummer 30159629) opgericht in 1995 (met zetel in Centraal-Europa in Olomouc) en heropgericht in 1999 (met zetel in Nederland). Het idee van een samenwerkingsplatform op te richten ontstond in het raakpunt van de Midden-Europese cultuur, in een Weens koffiehuis en werd vervolgens op 17 mei 1995 ook feitelijk uitgevoerd in de historische zaal van het Domkapittel van Olomouc, heden onderdeel van het Aartsbisschoppelijk Museum.
Comenius heeft als brede doelstelling het verspreiden van de Nederlandse taal, literatuur en cultuur van Nederland en Vlaanderen in Centraal-Europa, het behartigen van de belangen van neerlandici en studenten neerlandistiek in de regio. Dit willen we bereiken op verschillende manieren. Onze voornaamste activiteiten zijn het (mede-)organiseren van vakinhoudelijke bijeenkomsten, zowel voor docenten als studenten in de regio. Onze belangrijkste partner en bron van ondersteuning is de Nederlandse Taalunie. Onze Nederlandse zetel bevindt zich bij de zetel van de Taalunie en we onderhouden ook nauwe banden met de Internationale vereniging voor neerlandistiek.
Comenius organiseert om de twee jaar een regionale docentenbijeenkomst die we ook een Comenius – regionaal colloquium neerlandicum noemen. De voorbije edities vonden plaats in onder meer Warschau (2007), Boedapest (2009), Belgrado (2011), Poznań (2013), Olomouc en Brno (2015, met viering van 20 jaar Comenius), Wrocław (2017) en Bratislava (2019). De andere jaren wordt om en om een bijeenkomst voor jonge onderzoekers en postdocs georganiseerd, die we een Do-Ha (Doctorandi-Habilitandi)-colloquium noemen, met edities in onder meer Praag, Lublin, Boedapest, Olomouc, Wrocław en Bratislava. Het volgende doctorandi- en habilitandicolloquium zal in samenwerking met het Duitse Niederlandistenverband plaatsvinden in Berlijn.
Ook studenten kunnen lid worden van onze vereniging en kunnen zich elk jaar aanmelden voor een zomercursus op locatie, die elk jaar wordt georganiseerd in een gastland van onze regio. Deze cursussen kaderen in een lange traditie toen men op initiatief van het lectoraat Nederlands in Belgrado in de jaren negentig studentencursussen neerlandistiek aan de Adriatische Zee organiseerde. In 2007 werd de Comenius Zomercursus nieuw leven ingeblazen te Debrecen en vond hij achtereenvolgens plaats in Brno, Poznań, Debrecen, Boedapest (Karoli), Belgrado, Bratislava, Boedapest (Karoli), Brno, Olomouc, Boekarest en dit jaar in Zagreb.
Sinds 2010 ontstond in Wrocław de gewoonte om rond – toen nog – Koninginnedag een internationaal studentendictee te organiseren. Deze traditie werd gestaag uitgebreid en werd sinds 2015 een activiteit van de hele regio. Het dictee wordt door een schrijver of dichter geschreven en traditioneel voorgedragen door het boegbeeld van het grote dictee der Nederlandse taal – journalist Philip Freriks.
Daarnaast bekronen wij ook de wetenschappelijke activiteit van studenten in de vorm van een Comenius-scriptieprijs. De winnaar van de beste masterscriptie van de regio mag op een docentenbijeenkomst of colloquium zijn of haar prijs in ontvangst nemen.
Een bibliografisch overzicht van publicaties door de vakgroepen neerlandistiek verschijnt binnenkort op de Comenius-website.
Comenius heeft gewone leden (docenten en studenten verbonden aan een universitaire instelling in Centraal-Europa), buitengewone leden (docenten verbonden aan een universitaire instelling buiten de regio) en ereleden.